Türkiye ile İsrail arasındaki 6 yıllık Davos krizinin sona ermesinin ardından geçen yıl (2016) Ankara Büyükelçisi olarak atanan Eitan Na’eh, “15 Temmuz darbe girişiminin arkasında Gülen cemaatinin olduğu” yolundaki iddialara, “Elimizde böyle bir kanıt yok” diyerek yanıt verdi.

Ankara’ya atanmadan önce İsrail’in Londra Büyükelçisi Yardımcısı görevinde bulunan Na’eh, İngiltere Büyükelçisi Richard Moore’un “FETÖ, darbe girişiminin arkasında” sözlerini ise “İsrail Devleti olarak teyit edemeyeceklerini” ifade etti.

“Öncellikle şunu söylemeliyim, bu hain bir darbe girişimidir” diyen Büyükelçi Na’eh, şunları söyledi:

“Bizim o dönem burada büyükelçimiz olmadığı için süreci net takip edemedik. Bu darbenin faillerin kim olduğu noktasında bilgi kanallarımız olmadığı için net bir şey söyleyemem. Biz de süreci herkes gibi basından takip ediyoruz. Mahkemelerdeki sonuçları bekleyip hep birlikte göreceğiz faillerin kim olduğu konusunu… İngiliz Büyükelçisi Sn. Moore’nin söylediklerini takdirle karşılıyorum. Elimde bir kanıt olmadığı için kesin bir yorum yapamam.” 

Ocak Medya’dan Hasan Mesut Önder’in sorularını yanıtlayan Na’eh, Türkiye’nin, yaptırım tehditleriyle başından beri karşı çıktığı ve İran’la birlilkte ortak tavır sergilediği Kuzey Irak’taki ‘bağımsızlık’ referandumuna desteklerine ilişkin olarak da değerlendirmelerde bulundu. “İsrail’in referanduma yönelik açık desteği söz konusu değil” görüşünü savunan Na’eh, “Biz, Kürtlerin meşru taleplerini desteklediğimizi vurguladık” ifadesini kullandı. “Referandum sonrasında ikinci İsrail kurulacak” yorumlarını eleştiren Na’eh, “Neden ikinci İsrail sözü olumsuz algılanıyor ve bu hakaret anlamında kullanılıyor? Bizim bu bölgede tek bir amacımız var; refah ve güvenlik içinde yaşamak… Diğer Orta Doğu ülkelerinin böyle amaçları olsa, zaten sorun kalmayacak, ama mutlu bir zümre, mutsuz halklara hükmediyor” diye konuştu.

Ocak Medya’da yer alan söyleşiden bazı bölümler şöyle:

HMÖ- Kuzey Irak referandumuna İsrail açık destek verdi… İsrail’in bu açık desteği Türk ve İran kamuoyunda hassasiyetler yarattı. Hatta Kuzey Irak’ta ikinci İsrail kuruluyor şeklinde değerlendirmeler var. Eğer İran ve Türkiye eylem düzeyinde Barzani’ye karşı pozisyon alırsa Barzani’nin ayakta kalması zorlaşacak ve bölgede KDP’nin rakibi olan, İran ile yakın ilişkileri bulunan partiler güç kazanacak. Ayrıca Barzani’nin Türkiye üzerinden sattığı petrolün büyük kısmının alıcısı İsrail… Bütün bu veriler ışığında Kuzey Irak referandumunu nasıl değerlendirirsiniz?

EN- İsrail’in referanduma yönelik açık desteği söz konusu değil. Yapılan açıklamada PKK’nin terör örgütü olduğu vurgulandı ve Kürtlerin meşru taleplerini anlaşma yapılması halinde desteklediğimizi söyledik. Buradaki “anlaşma” kelimesi önemli; çünkü Irak merkezi hükümeti ile olan uzlaşının önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu koşulda Kürtlerin meşru taleplerini desteklediğimizi vurguladık. Yani referanduma açık bir desteğimiz söz konusu değil… Ancak benim burada üzerinde durmak istediğim husus, referandum sonrasında ikinci İsrail kurulacak sözüdür. Neden ikinci İsrail sözü olumsuz algılanıyor ve bu hakaret anlamında kullanılıyor? Bütün Ortadoğu’ya baktığımızda… Çok az Yahudi Suriye’de yaşıyor. Yahudilerin yaşamadığı yerlerde neden ekonomi gelişmiyor? Bir ülkenin politikalarını beğenmeyebilirsiniz ve eleştirirsiniz, ama bir halka düşman olmak anlaşılır bir şey değildir. Biz iyi bir eğitim sistemine sahibiz, yüksek teknoloji üretiyoruz ve komşularımızla da bu imkânlarımızı paylaşmak istiyoruz. Ortadoğu’da neden Nobel ödülü alan çıkmıyor? Neden sanatta vb. gibi dallarda gelişme yok? Bizim bu bölgede tek bir amacımız var; refah ve güvenlik içinde yaşamak… Diğer Ortadoğu ülkelerinin böyle amaçları olsa, zaten sorun kalmayacak, ama mutlu bir zümre, mutsuz halklara hükmediyor.

1948’den bu yana Filistin-İsrail çatışmasında ölen insan sayısı 30 bin. Ama Irak’a bakın, bir milyon insan öldü. Suriye’ye bakın yüzbinlerce insan öldü. Biz terörü reddediyoruz ve terörle bir yere varılmayacağını düşünüyoruz. Sorunuzun diğer kısmına gelecek olursak, soru çok hipotetik (varsayımsal), bir diplomat olarak hipotetik bir soruyu cevaplamam zor…

Eitan Na’eh, Ocak Medya yazarı Hasan Mesut Önder’in sorularını büyükelçilik konutunda yanıtladı.

HMÖ- Suriye sahasında çatışan aktörlerden hangisi sizin için daha tercih edilebilir seçenek? İran-Şam-Hizbullah ekseni mi, IŞİD ve radikal dinci örgütler mi, Müslüman Kardeşler gibi demokratik yollardan iktidara gelmeyi hedefleyen partiler mi, yoksa hepsinin birbiri ile rekabet ettiği çözümsüzlük ortamı mı? Örneğin, eski Savunma Bakanı Moşe Yaalon “IŞİD ve İran arasında tercih yapmak zorunda kalsam İŞİD’i tercih ederim” demişti; bu konudaki değerlendirmeniz nedir?

EN- Bu soru ile bana bu aktörlerden hangisinin sizi öldürmesini tercih edersiniz diye soruyorsunuz sanırım. Suriye meselesi ile ilgili İsrail’de farklı görüşler var. Kendi iç işleridir biz karışmayalım diyenler de var; demokratik, çoğulcu bir Suriye görmek isteyenler de var. Birçok görüş var. Hepsi bir temenniden ibaret bu görüşler… Ama bizim Suriye’de kırmızı çizgilerimiz var. Hizbullah ve Hamas’a gönderilen silahlar bizim kırmızı çizgimizdir. Ama burada saydığınız aktörler içerisinde IŞİD ve Hamas bizim açımızdan taktik tehditler, İran ise bizim için varoluşsal tehdittir. Bu örgütler bize yumruk atabilir, ancak İran bizi kanatabilir. Biz Suriye’deki aktörleri bu şekilde ayırıyoruz. Hangi aktörün bizim için daha tehlikeli olduğuna bakarak değerlendiriyoruz. Moşe Yaalon’un vurguladığı hususu bu şekilde değerlendirmek lazım. Yoksa saydığınız aktörlerin hepsi bizim için tehdittir.
Suriye iç savaşında yaralanan yüzlerce sivil vatandaşın İsrail hastanelerinde tedavi edilmelerini sağlıyoruz, insani yardım konusunda da destek veriyoruz. İsrailli Arap ve Yahudi doktorlarımız iç savaşta yaralanan sivilleri tedavi ediyor.

HMÖ- Son olarak, 15 Temmuz darbe girişimini İsrail nasıl görüyor? İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi Richard Moore; darbe girişiminin arkasında FETÖ örgütü olduğunu; ancak bu organizasyonu terör örgütü olarak görmediklerini söyledi. Sizin bu konu hakkındaki değerlendirmeniz nedir?

EN- 15 Temmuz darbe girişimi olduğunda ben Londra’daydım. Gelişmeleri televizyondan izledim. Öncellikle şunu söylemeliyim, bu hain bir darbe girişimidir. Biz hukukun üstünlüğünü ve demokrasiyi destekliyoruz. Hükümet değişikliğinin meşru seçimlerle yapılması gerektiğini düşünüyoruz.
Bizim o dönem burada büyükelçimiz olmadığı için süreci net takip edemedik. Bu darbenin faillerin kim olduğu noktasında bilgi kanallarımız olmadığı için net bir şey söyleyemem. Biz de süreci herkes gibi basından takip ediyoruz. Mahkemelerdeki sonuçları bekleyip hep birlikte göreceğiz faillerin kim olduğu konusunu… İngiliz Büyükelçisi Sn. Moore’nin söylediklerini takdirle karşılıyorum. Elimde bir kanıt olmadığı için kesin bir yorum yapamam. Bu bir darbe girişimidir ve biz bunu devlet olarak darbeden hemen sonra 17 Temmuz’da açıkladık.

Söyleşinin tamamı için tıklayın